Vandaag wordt misschien wel de allergrootste herdenking van WO I gehouden. Op 11 november 1918 tekenden de strijdende partijen een wapenstilstandsverdrag dat om 11 uur zou ingaan. De herdenking gaat gepaard met talloze optochten en wakes op militaire kerkhoven of nabij monumenten en slagvelden. Een overzicht.
Op 11 november 1918 werd het einde van WO I een feit : na meer dan 4 jaar gruwelijk leed werd in een treinwagon nabij Compiegne de capitulatie van Duitsland getekend. Deze dag werd haast iconisch in de landen die hebben meegestreden aan geallieerde zijde en het werd een nationale feestdag in België, Frankrijk en Groot-Brittannië.
Eindelijk
In oktober 1918 werd het de Duitse Keizer Wilhelm duidelijk dat hij alleen zou komen te staan in zijn strijd op het westelijk front. Teamgenoot Oostenrijk-Hongarije was oorlogsmoe en er heerste veel interne verdeeldheid. Bovendien speelde het Slavische nationale gevoel intussen heel erg op en op 18 oktober verklaarde Tsjecho-Slowakije zich als eerste zelfs onafhankelijk. Later volgden verschillende andere Slavische minderheden en zelfs Hongarije zegde de Dubbelmonarchie met Oostenrijk op!
terugtrekking Duitse troepen
Het moreel van de Duitse legertop zat op een dieptepunt en dat straalde verder uit naar de soldaten in de loopgraven en op de slagvelden. Er was immers aan alles een gebrek en de toestand was uitzichtloos geworden.
Op dat moment begonnen de Duitsers zich ook in België terug te trekken en lieten ze gebieden die ze 4 jaar lang hardnekkig hadden vastgehouden plots liggen. De geallieerden boekten dus enorme terreinwinst in een aantal dagen tijd.
Tegen begin november was een revolte van Duitse matrozen overgeslagen naar het hele land : de keizer vluchtte naar Nederland en de Weimar-Republiek werd uitgeroepen. Duitse burgers grepen de kans om via onderhandelingen met de geallieerden tot een wapenstilstand te komen.
11 november
Op 11 november, om 5 uur ’s nachts werd de Duitse capitulatie getekend in een treinwagon in het bos van Compiegne. Voor Frankrijk was Maarschalk Foch aanwezig en Groot-Brittannië werd vertegenwoordigd door 2 officieren : Hope en Wemyss. Samen met een Duitse delegatie burgers, waaronder Matthias Erzberger, werd beslist om de wapens te laten zwijgen om 11 uur precies, op 11 november. Spijtig genoeg vielen er in de zes uren naar de uiteindelijke wapenstilstand nog heel wat slachtoffers…
In de Amerikaanse pers
Het feit dat WO I beëindigd is geweest door burgers en niet door militaire autoriteiten, is altijd een doorn in het oog geweest van Hitler en de nazi’s. Zij beschouwden dat als “een dolkstoot” in de rug van de Duitse troepen door ‘rode elementen’.
Eindelijk
In 1919 volgde het Verdrag van Versailles, dat de oorlogsschade die Duitsland had aangericht opsomde en een zware financiële tegemoetkoming van het land vroeg. Dat verdrag leidde haast tot het faillissement van Duitsland, de opkomst van Hitler en zijn nazi-partij en werd later de rechtstreekse aanleiding tot het uitbreken van WO II.
Treinwagon
De treinwagon die als decor had gediend voor de ondertekening van de wapenstilstand, werd door de Belgische Compagnie Internationale des Wagons-Lits geschonken aan Maarschalk Foch.
1940-Berlijn
Hitler raakte geobsedeerd door die wagon en liet hem op 24 juni 1940 naar Berlijn overbrengen om te worden tentoongesteld aan de Brandenburger Poort. In april 1945 werd hij door de SS, weer op bevel van Hitler platgebrand. Vandaag is er een replica van de wagon te zien in het dorpje Rethondes nabij Compiegne.
Feestdag
1922- Begraving Onbekende Soldaat
In België en Frankrijk is 11 november zowat de ‘tweede’ nationale feestdag. Ook in Groot-Brittannië is er steevast een grootse herdenking in Londen, in aanwezigheid van de koninklijke familie. Al vanaf 1 november dragen voetbalteams, nieuwslezers en tv-presentatoren de kenmerkende ‘poppy’ als aandenken op hun kleding.
Sinds 1922 wordt er op 11 november ’s ochtends vroeg door het Belgische koningshuis een ceremonie gehouden aan het ‘Graf van de Onbekende Soldaat’ in Brussel. Daar kreeg ‘de Onbekende Soldaat’ zijn symbolische rustplaats. Er worden ook in het hele land bij monumenten voor plaatselijke gesneuvelden bloemen en kransen neergelegd.
Gemeenschappelijk in de hele herdenking is de dankbaarheid voor de gebrachte offers, maar zeker ook de hoop op vrede in de hele wereld.
“We will remember them”
Nieuwpoort
Om 11 uur stipt is de koning aanwezig in Ieper, met een gevolg van ministers en buitenlandse gasten, voor de ceremonie aan de Menenpoort. Daar zijn ook vele oud-strijdersfamilies uit het Britse Gemenebest aanwezig om de wake en de traditionele ‘Last Post’ mee te maken. Er worden ook hier bloemen en kransen neergelegd en verschillende oecumenische gebeden uitgesproken.
Londen
Wellicht de mooiste tekst die je kan horen op de herdenking is de ‘Act of Remembrance’, een strofe uit het gedicht ‘For the Fallen’ van Laurence Binyon. “They shall grow not old, as we that are left grow old: Age shall not weary them, nor the years condemn. At the going down of the sun and in the morning, We will remember them.”
Menenpoort
Menenpoort Ieper
De Menenpoort in Ieper is wellicht het meest bekende herdenkingsmonument van WO I. De poort werd door de Britten gebouwd in 1927 op de plaats van de oude stadspoort richting Menen. Op de muren van de poort staan de namen van bijna 55.000 Britse soldaten die in WO I sneuvelden, maar waarvan men geen geïdentificeerde resten heeft terug gevonden op de vele slagvelden.
De plaats is heel symbolisch : vanuit ieper vertrokken de Britse soldaten naar de slagvelden, slechts op enkele kilometers van de stad verwijderd. Sommigen zouden nooit meer terug keren…
Het monument wordt onderhouden door de Commonwealth War Graves Commission en is naast de Britse begraafplaats Tyne Cott. de belangrijkste trekpleister van het zogenaamde oorlogstoerisme.
Last Post
Elke avond om 8 uur stipt wordt door een groep klaroenblazers van de Brandweer van Ieper de ‘Last Post’ geblazen. Dat is een traditie die al sinds 1929 in voege is en alleen tijdens WO II is onderbroken.
Even voor 8 uur houdt de politie het verkeer dat onder de poort wil even tegen… en de moderne wereld staat een moment stil bij de turbulente jaren van Wereldoorlog I, maar ook bij àlle oorlogen en conflicten in de wereld. De traditie kan elke avond op een heel aantal toehoorders rekenen.
The Last Post was en is in het Britse leger de aankondiging van het einde van de dagtaak. Na WO I werd het een laatste afscheid aan alle gesneuvelden. Er wordt in een langere ceremonie ook een Reveille geblazen, wat dan de terugkeer naar de dagtaak en het dagelijkse leven inhoudt, maar symbolisch ook geldt als een ‘akte van herinnering’ aan alle gesneuvelden.
Last Post
Vandaag worden er nog steeds resten van soldaten in de Westhoek gevonden. Als die dan geïdentificeerd kunnen worden als een ‘vermiste Brit’, dan wordt er tijdens een officiële ceremonie een herbegraving georganiseerd en wordt de naam op het gedenkteken verwijderd.
Les’t we forget
The Last Post
printispower.wordpress.com 