Voor de brave kinderen is het een belangrijke feestdag, want de Sint heeft voor hen vannacht zeker cadeautjes en snoepgoed gebracht. Voor de iets minder brave kindjes brengt Sinterklaas dan weer niks! Waar komt die traditie eigenlijk vandaan? We gaan even op onderzoek uit!
Op 6 december vieren we de feestdag van ‘Sint – Nicolaas, de wonderdoener’. In Vlaanderen komt hij met zijn assistent Zwarte Piet in de nacht van 5 op 6 december speelgoed en snoepjes droppen in de huizen van de brave kindjes. Volgens de legende krijgen de stoute kinderen de ‘roe’ of verdwijnen ze in ‘de zak’…
Nicolaas van Myra
In de 4e eeuw leefde er in Klein-Azië een bisschop in Myra, in het huidige zuiden van Turkije. Zijn naam was Nicolaas van Patari of ook nog van Bari. In die tijd was het traditie dat informatie over een belangrijk persoon mondeling werd overgeleverd en pas later op schrift werd gesteld. In dit geval gebeurde dat voor het eerst bijna 450 jaar na het leven van Nicolaas.
Bisschopskerk in Myra
Volgens die bronnen kwam de welgestelde Nicolaas uit de buurt van Demre, in het huidige Turkije. Er werden onmiddellijk na zijn geboorte een aantal verrassende vaststellingen gedaan. Zo kon hij al direct rechtop staan in zijn badje en wilde hij op de vastendagen woensdag en vrijdag niet van moeders borst drinken. Hij bleek als kleuter ook de namen van de hemellichamen te kunnen opnoemen.
Gezien zijn vrome inborst was het van meet af aan duidelijk dat Nicolaas zijn leven ion dienst van de Kerk zou stellen en bisschop zou worden in het naburige Myra. Hij ging ook regelmatig op pelgrimstocht naar Jeruzalem. Hij zou ook hebben deelgenomen aan het belangrijke Concilie van Nicea in 325, waarin de leer van Arius werd veroordeeld. Volgens de overlevering zorgde hij heel goed voor zijn parochianen.
Naastenliefde en vergevingsgezindheid
Naastenliefde van de Sint
In de verschillende geschreven bronnen die vanaf 450 jaar na de dood van Nicolaas opdoken, wordt gewag gemaakt van een aantal ‘wonderen’. Hij zou o.a. drie onschuldig ter dood veroordeelden hebben gered van de executie. Getuigen hiervan waren drie Romeinse legeraanvoerders, die nadien zélf onschuldig werden veroordeeld. Ze zouden daarop in hun kerker om de hulp van Nicolaas hebben gesmeekt. Daarop verscheen Nicolaas in de droom van de keizer van Constantinopel en werd de executie nog net op tijd voorkomen.
Een ander verhaal vertelt over de grote naastenliefde van Nicolaas. Hij was zelf welgesteld en zorgde dat zijn parochianen het goed hadden. In de Legenda Aurea staat het verhaal van een arme man die drie dochters had. Hij kon echter geen bruidsschat voor hen voorzien, zodat de meisjes dreigden als slavinnen verkocht te worden.
In de pekelton
Om dat te voorkomen zou Nicolaas drie maal anoniem een buidel met geld hebben gegooid door een open raam van het huis van de familie. Die zakjes met geld zouden telkens in de schoenen van de meisjes zijn aangetroffen, terwijl ze stonden te drogen voor de open haard…
En dan is er nog het verhaal dat Nicolaas in een herberg op bezoek was en hij via een droom aan de weet kwam dat de eigenaar op die plek drie theologiestudenten had vermoord. De lichamen van de jongemannen lagen verborgen in een ton met pekel. Nicolaas riep de herbergier tot de orde, bad tot God en de studenten kwamen weer tot leven.
Heilig
De redding van de zeelieden
Er zijn uiteraard nog meer verhalen over Nicolaas en die zijn belangrijk om de tradities en de verering voor de man beter te begrijpen. Hij zou bijvoorbeeld in een bepaalde periode van grote hongersnood ervoor hebben gezorgd dat de inhoud van elk graanschip dat Myra aandeed te vermenigvuldigen. Hij redde zo zijn parochianen van een gewisse hongerdood. Ook zou hij op zee een zware storm hebben gekalmeerd, nadat bange zeelui Nicolaas hadden aanroepen voor hulp.
Basiliek in Bari
Na zijn dood op 6 december 342 of 352, dat is niet echt duidelijk, werd Nicolaas met veel eer begraven in zijn bisschopsstad Myra. Hij werd nadien ook erg vereerd in de regio, maar ook verder in het Byzantijnse Rijk en zelfs tot in het orthodoxe Rusland. Wanneer hij precies heilig is verklaard, is niet duidelijk.
Sinterklaas
Volgend de overlevering hebben in 1087 een aantal Italiaanse kooplieden de relieken van Nicolaas ‘gestolen’ uit voorzorg voor de oprukkende islam. Ze brachten kist met de overblijfselen van de heilige naar Bari in Zuid-Italië. Daar werd er voor hem een basiliek opgericht.
Van daaruit ontstond er een verering in Italië en dan verder naar het noorden, naar Frankrijk, Engeland, Duitsland en de Nederlanden. De Turken hebben al verschillende keren gevraagd om de relieken terug te krijgen, maar daar is men vooralsnog niet op ingegaan.
Viering
Schilderij van Jan Steen- 17e eeuw
De naamdag van Sint-Nicolaas, of Sinterklaas zoals hij hier wordt genoemd, is op 6 december. Het is een feest dat waarschijnlijk is samengevoegd met het Germaanse heidense feest van de WIide Jacht van Wodan. Het is een kinderfeest dat zowel in België, Nederland, Polen, Roemenië en Tsjechië wordt gevierd. Sommige Duitse steden aan de Nederlandse grens vieren het feest ook.
De ‘moderne’ vorm van het feest is waarschijnlijk geïntroduceerd rond 1850, door de onderwijzer Jan Schenkman. Hij maakte een prentenboekje met de Sint met een witte baard en een rode mantel, op een witte schimmel. Hier komen ook voor het eerst de ‘helpers’, de knechten, in het verhaal voor.
De roe voor de stoute kindjes
Uit het prentenboek van Schenkman
Op de vooravond van het feest wordt er traditioneel een schoen gezet, waarin de kinderen voor het paard een wortel of een suikerklontje leggen. De schoen staat altijd bij de hard, want de knecht van de Sint gooit de cadeautjes traditioneel door de schoorsteen naar beneden. Soms wordt ook wel de achterdeur of een raam op een kier gezet…
De kinderen zingen ook liedjes om de Sint gunstig te stemmen en ze geven hem een warm onthaal.
De brave kindjes kregen naast speelgoed ook allerlei soorten snoepgoed zoals speculaas, kruidnoten, pepernoten, chocoladeletters en marsepein. Stoute jongens kregen wel eens een ‘roe’ of een zakje zout in plaats van hun gevraagde tol of katapult…
Bij uitstek het leukste Sinterklaasliedje!
printispower.wordpress.com 