Het is midden 1944 en je bent de waanzinnige streken van Hitler beu. Je plant een staatsgreep, maar een idioot verplaatst in laatste instantie nog de bom die Hitler moet uitschakelen. Je eindigt daardoor voor een executiepeloton. Het klinkt als het scenario van een film, maar het is écht gebeurd. Wat liep er mis?
Op 20 juli 1944 werd er in het hoofdkwartier de Wolfsschanze bij Rastenburg in Oost-Pruisen een aanslag gepleegd op Adolf Hitler. Een groepje samenzweerders, waaronder graaf Claus Schenk von Stauffenberg, bereidde dat minutieus voor. Er liep echter iets grondig mis, anders zou de oorlog een jaar eerder geëindigd zijn. Voor wie hier graag beelden bij heeft, verwijzen we naar de film Valkyrie, maar daarin wordt de waarheid een beetje geweld aangedaan.
Hoofdrol
met echtgenote Nina in 1933
Claus Schenk Graaf von Stauffenberg kwam uit een oud Beiers katholiek adellijk geslacht. Hij was voor WO II begonnen aan een militaire carrière en schopte het uiteindelijk tot kolonel.
met zijn broer Berthold
Toen Adolf Hitler in 1933 aan de macht kwam in Duitsland, stond hij aanvankelijk redelijk positief tegenover het dictatoriale regime. Hij zag het als een oplossing voor de gigantische werkloosheid en de economische problemen. Hij kon zich echter niet vinden in Hitlers nazi-politiek en de uitroeiing van de Joden.
Vanaf de beruchte ‘Kristallnacht’ in november 1938, distantieerde hij zich dan ook van de nazi’s. Hij vond de acties van de SS afschuwelijk.
Hij stond hierin niet alleen : in 1938 was ook een klein deel van de Duitse bevolking er al van overtuigd dat een oorlog het land ten gronde zou brengen en vond het de radicale ideeën van de dictator onaanvaardbaar.
Twijfels
von Stauffenberg in legeruniform
Om alle verdenkingen van zich af te wenden, bleef von Stauffenberg trouw aan het leger. Hij nam als officier deel aan verschillende veldtochten, waaronder Operatie Barbarossa in de Sovjet-Unie.
Hij bleef zich opwerken in het leger en kwam zo in contact met een groepje officieren dat zich fervent tegen Hitler had gekeerd om dezelfde redenen als hij.
In 1943 zat hij in het Afrikacorps van Rommel en werd daar zelfs zwaargewond : hij verloor zijn linkeroog, zijn rechterhand en twee vingers van zijn linkerhand. Na zijn ontslag uit het ziekenhuis, sloot hij zich aan bij het verzet.
Complot
15 juli 1944 – Wolfsschanze
Er ontstond een groepje samenzweerders rond von Stauffenberg en Henning von Tresckow. Er werden plannen gemaakt voor een overname van de regering en er werden al ‘postjes’ verdeeld.
Adolf Hitler
Maar Hitler buitenspel zetten bleek het grootste probleem te worden. Enkel een aanslag op zijn leven zou de staatsgreep kunnen doen slagen.
Hitler verscheen echter nog amper in het openbaar, droeg beschermende kleding en hij was telkens omringd door lijfwachten. Hij hield zich ook nooit aan vaste schema’s, wat het vinden van een plaats en een tijdstip voor een aanslag alleen maar moeilijker maakte.
Dan kwam er plots een mogelijkheid : von Stauffenberg was recent tot kolonel gepromoveerd en kreeg de functie van chef van de generale staf van de Ersatzheer. Hij verkreeg daardoor toegang tot de directe omgeving van de Führer als die vergaderde in zijn hoofdkwartier in de Wolfsschanze in Rastenburg. Er zou een gepast moment worden bepaald voor de aanslag op Hitler, liefst nog met Himmler en Göring erbij…
Aanslag
Hitler in de Wolsschanze
Tot tweemaal toe moest von Stauffenberg, die de aanslag zou uitvoeren, zijn plannen voortijdig afblazen omdat Himmler niet bij de besprekingen aanwezig was. Maar op 20 juli moést en zou de aanslag doorgaan, of Himmler of Göring er nu bij waren of niet!
Een kwartier voor de geplande aanvang van de vergadering, trok von Stauffenberg zich terug in de toiletten om twee bommen, die verstopt zaten in zijn aktetas, te activeren.
Vanaf dan liep zowat àlles mis : één van de bommen kon niet meer geactiveerd worden omdat een onderdeel kapot was en de vergadering had niet plaats in de voorziene ruimte.
Een aantal van de leden van de vergadering kwamen hopeloos te laat binnen, waardoor von Stauffenberg nog maar énkele minuten had om zich uit de voeten te maken voor de bom ontplofte. Hij moest dus razendsnel vooruitdenken en verliet de ruimte met de smoes dat hij dringend moest bellen met Berlijn.
Hij geraakte voorbij de wachtposten en was op weg naar zijn assistent Fellgiebel, die in de buurt met een auto op hem wachtte. Om 12 uur 42 hoorde von Stauffenberg een luide knal en zag rook uit de Wolfsschanze omhoog stijgen. Hij reed weg met de klaarstaande auto en zag nog net dat een aantal lichamen naar buiten werden gedragen. von Stauffenberg leek er gerust in te zijn dat hij in zijn opzet was geslaagd.
Hij vloog naar Berlijn om het startschot te geven voor de staatsgreep. ‘Operatie Walküre’ kwam tot ontplooiing in de namiddag van 20 juli 1944.
Over en uit
Wat von Stauffenberg echter niét wist, was dat Hitler quasi ongedeerd uit de bunker was gekomen en al een onderzoek had bevolen naar de omstandigheden. Al snel kwam Himmler, die belast was met het onderzoek, uit bij von Stauffenberg als dader. Er werd een klopjacht naar hem opgezet. Inmiddels had Hitler het volk al toegesproken via de radio en was de staatsgreep, Operatie Walküre, tot mislukken gedoemd.
De reden van het mislukken van de bomaanslag was al snel duidelijk : één van von Stauffenbergs medestanders had ‘per ongeluk’ tegen de aktetas met de bom gestoten, waardoor die achter een pilaar was beland…
Nog diezelfde dag werden von Stauffenberg en de andere samenzweerders gearresteerd in hun kantoor in Berlijn. Ze werden ter plekke ter dood veroordeeld.
Executie
executieplaats
In de avond van 20 juli 1944 werden enkele van de samenzweerders, waaronder von Stauffenberg, geëxecuteerd. De laatste woorden van von Stauffenberg zouden volgens bepaalde bronnen ” Lang Leve ons Heilige Duitsland” zijn geweest.
Gedenksteen in de tuin van de executieplaats
De lichamen van de samenzweerders werden eerst begraven, in uniform en mét opgespelde eretekens. Himmler liet enkele dagen later de lichamen opnieuw opgraven, verbranden en uitstrooien.
Voor velen is intussen Graaf von Stauffenberg een icoon geworden, omdat hij het had aangedurfd zich openlijk te verzetten tegen Hitler en zijn regime. Al snel werd de executieplaats een soort bedevaartplaats, waar nadien ook een museum ‘van het verzet’ werd ingericht.
printispower.wordpress.com 